Obiekt miesiąca – Listopad 2025
WULKANODON (trop Parabrontopodus), numer inwentarzowy MPT.P/191
W płytce o barwie szarej, o wymiarach 47,5 cm (dł.) x 30 cm (szer.) x 2,5 cm (miąższość) utrwalony jest odlew gipsowy (trop) Zauropoda – Wulkanodona (Parabrontopodus) z osadów dolnej jury (dolny hetang). Koliste duże ślady stóp i mniejsze ślady kończyn przednich noszą nazwę Parabrontopodus. Odlew jest wyraźny. Długość tropu to ok. 40 cm.
Te ogromne roślinożerne dinozaury wyróżniały się długimi szyjami i stosunkowo niewielkimi głowami, co umożliwiało im eksplorację głębszych zakamarków lasów bez konieczności wchodzenia do nich. Poruszały się powoli na czterech masywnych nogach ze skróconymi pazurami. Budowa ta jednoznacznie wskazuje na roślinożerność. Wulkanodon (Vulcanodon karibaensis) osiągał wielkość 7 metrów i wagę nawet 1200 kilogramów. Okaz typowy wulkanodona został znaleziony na wyspie, na jeziorze Kariba położonym między Zambią a Zimbabwe w 1969 roku. Nazwa oznacza wulkaniczny ząb ze względu na to, że przy wykopaliskach, gdzie odkryto jego skamieniałości znaleziono wielki ząb innego dinozaura.
Ślady (tropy) zauropodów odnaleziono również w Polsce m.in. w Sołtykowie koło Odrowąża, gdzie około 200 mln lat temu rozciągała się sawanna, na której żyły wspomniane dinozaury.
W 1997 roku na miejscu dawnej odkrywki gliny ceramicznej, z której w pobliskiej cegielni wyrabiano cegłę utworzono rezerwat przyrody Gagaty Sołtykowskie, który chroni odsłonięcia geologiczne z zapisem paleośrodowiska rzecznego i jeziorno-bagiennego najwcześniejszej jury oraz unikalne ślady wegetacji roślinnej i działalności życiowej jurajskich zwierząt, w tym zwłaszcza dinozaurów.
Źródło: Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB), encyklopedia.dinozaury.com/









